Familie De Rooij met Cartujano’s in dressuur

Friday, March 25

Familie De Rooij met Cartujano’s in dressuur

AES heeft twee interessante nieuwe hengsten goedgekeurd bij de Nederlandse fokkers en eigenaars Frans en Sylvia De Rooij-Tonnaer uit het Belgisch Limburgse Kinrooi. Het gaat om de zuiver Spaans gefokte schimmel Generoso CII, die intussen naar een Franse dressuuramazone is verkocht, en de zevenjarige Adonis-R, een kruising van het Spaanse Cartujano-ras met de warmbloedhengst Damsey. Adonis maakt binnenkort zijn internationale doorbraak in de dressuur met Roger Schulkens, maar nu al kunnen we spreken van een geslaagd experiment.

De familie De Rooij heeft een interessant verhaal te vertellen en daarmee stonden ze al vaak in de schijnwerpers. Niet alleen wij zijn gecharmeerd door de pracht en de praal van hun Spaanse paarden. Ook filmmaker Mario Dirkx liet zich meeslepen. Hij ging zich verdiepen in het zuiverste Spaanse ras en zo ontstond de gevierde documentaire Horse of Kings - “Thief of Hearts”. De paarden worden daarin omschreven als zijnde immer wakker, vurig en glanzend. Hun geschiedenis is aloud, hun karakter is van goud, geen kunstje is hen te koud. Een klein prikje van de spoor brengt het paard meteen volop in beweging. Bekijk die blik in zijn ogen, die wapperende manen, die sterke rug en die krachtige galop. Dan weet je waarom dit het paard van de koningen was en waarom het nu niet eens misstaat in de moderne dressuur…

Pracht en praal

Een gesprekje met de familie De Rooij wekt meteen hetzelfde gevoel op als het kijken naar de Thief of Hearts. Je hart wordt hier in Kinrooi meteen gestolen door het Cartujano paard. Sylvia De Rooij dompelt ons meteen onder in de geschiedenis van het ras. ‘Cartujano is afkomstig van de Kartuizer monniken in het zuiden van Spanje. In Andalusië, meer bepaald in Jerez de la Frontera, fokten zij in de Middeleeuwen al dit type paarden in hun abdij. Het waren de adellijke lui uit heel Europa die de paarden kochten. Waarom heet de rijschool in Wenen de Spaanse Rijschool? Omdat het Oostenrijkse Koninkrijk van Spanje ooit een Cartujano-paard heeft cadeau gekregen. De Lipizaners die zij nu gebruiken, komen voort van ons oorspronkelijk Spaanse paard.’ Sylvia vertelt het allemaal met een Amerikaans accentje. ‘Als jong meisje ben ik met mijn ouders verhuisd naar Californië, waar ik tot mijn dertigste heb gewoond. Voorheen had ik een Fries en droomde van een dressuurcarrière. Pas toen ik mijn man hier in Nederland had leren kennen, heb ik mijn oude passie teruggevonden. Vanuit mijn liefde voor de dressuur ben ik geïnteresseerd geraakt in Spaanse paarden. Ik zocht een paard dat rustiger was dan mijn oude Fries en vond dat bij fokkers van de Cartujano’s.’

Kartuizerpaarden worden geacht het traditioneel Spaans paard te zijn. Vandaag behoort het ras tot het puurste foklijn van de PRE (Puur Spaans Ras). Hoe waanzinnig het ook klinkt, maar het Puur Spaans Ras is tegenwoordig doordrenkt met vreemd bloed, zoals Arabisch en volbloed. Nog slechts drie procent van de “Pure Spaanse Paarden”, zijn eigenlijk Kartuizers. ‘Onze paarden hebben wel een certificaat dat hun puurheid staaft. Daarom zijn we ook overgestapt naar dit ras. We wilden terug naar de oorsprong, omdat we de geschiedenis van deze paarden zo prachtig vonden. In het begin hadden we ook de beter gekende en massaal gefokte Andalusiërs, maar die vonden we niet zo uniek. Daarvan zijn er wereldwijd meer dan zestigduizend. Van de echte Cartujano hebben ze er niet meer dan 1.600. Ze zijn echt uitzonderlijk geworden. De grote Spaanse stoeterijen hebben meestal niet meer dan zes of zeven zuivere Spaanse paarden. De rest zijn Andalusiërs. Een groot deel van de 1.600 Cartujano’s is in eigendom van de Spaanse staat. Om te bewijzen dat een Cartujano van het zuivere ras is, worden ze onderzocht door de universiteit van Cordoba.’ 

Het zijn meestal schimmels. Vele oude schilderijen en standbeelden in heel Europa zijn afbeeldingen van het oorspronkelijke Cartujano paard. Generaals reden met geen ander ras. Zelfs Napoleon reed destijds op dit type paard. Rubens schilderde vaak de Kartuizers. Kortom, het stamboek kende hoogtijden in de Zestiende en Zeventiende Eeuw, maar de monniken hebben geschriften bewaard over deze paarden die veel verder teruggaan in de tijd.

Hedendaagse sport

Dat Cartujano’s multifunctioneel zijn, was al gekend. Dat ze voor de dressuursport konden dienen, wordt wel eens betwijfeld. Familie De Rooij weerlegt die kritiek. ‘Onze hengst Generoso is verkocht aan de Franse junioramazone Eugenie Burban, pas veertien, en gaat binnenkort uitkomen voor het Franse nationale team. Haar ouders zochten een paard dat rustig genoeg was voor hun dochter. Normaal zou je dan niet bij een hengst uitkomen, maar in het Cartujano-ras is dat helemaal geen probleem. Het is zo’n rustig paard! Hij is voorlopig nog de enige Cartujano ter wereld die uitkomt op GP-niveau in de dressuursport, maar daar zie ik verandering in te komen. Jan Bemelmans heeft dit paard getraind en was verheugd met het zien van een nieuw Spaans paard in de dressuursport. Voorheen trainde hij het Spaanse team met bijna uitsluitende Spaanse paarden en in die periode hebben ze bijzonder veel medailles gewonnen. Het bewijst dat de mogelijkheden er zijn met dit ras, ook in de sport. Vaak worden deze paarden enkel als showpaarden gezien, bijvoorbeeld voor optredens. Wij willen bewijzen dat er ook in de sport een plaats is voor hen. Ik denk dat vooral in de hogere sport hun kwaliteiten naar boven zullen komen. We zijn dan ook bijzonder nieuwsgierig naar hoever onze zevenjarige Adonis-R zal geraken in de topsport. Hij is een kruising van een Cartujano-merrie met de Hannoveraanse dressuurkampioen Damsey, een kleinzoon van Donnerhall. Hiermee hoopten we een nog beter dressuurpaard te bekomen en we lijken in ons opzet geslaagd. Adonis loopt nu Z2-niveau en maakt binnenkort zijn internationaal debuut. Jan Bemelmans heeft ons meermaals te kennen gegeven dat hij in deze nieuwe kruising bijzonder veel toekomst ziet. We hopen ook dat Adonis-R met zijn AES-dekbrevet kansen zal krijgen in de fokkerij. Hij is echt het beste van twee werelden. We hebben trouwens al zeven dergelijke kruisingen gedaan en vier van die paarden zijn reeds verkocht. Ze zijn echt gewild. De twee andere zijn jonger en nog volop in opgroei.’ 

Ook Adonis’ ruiter Roger Schulkens, die voor ons meteen zijn hengst opzadelt, is enthousiast over het paard. Hij startte het paard pas in competitie vanaf niveau Z. ‘Het is mijn eerste ervaring met Spaanse paarden, maar het valt uitermate goed mee. Hij kan direct aanpikken op dit niveau. De paarden zijn leergierig en werkwillig.’ Hij roemt het karakter en de uitstraling natuurlijk. Spaanse paarden zijn ook krachtig, omdat ze wat korter zijn. ‘Ze kunnen de moeilijke oefeningen zoals de pirouette, piaffe en passage, veel makkelijker aan en ze laten zich goed verzamelen.’ Sylvia: ‘Je moet al goed kijken om te zien dat hij half Spaans is. Veel mensen zien het niet. Hij valt wel op door zijn bewegingen. Het is echt een verschijning en daarom worden we vaak aangesproken op wedstrijd. Hij heeft al een paar wedstrijden gelopen en kreeg telkens bijzonder veel punten.’ 

Door Cartujano’s te kruisen met warmbloeden is nog meer ruimte en snelheid in de beweging toegevoegd. Ze hebben wat meer impuls. François De Rooij: ‘De volgende hengst op ons lijstje is Totilas.’ Het is een experiment, maar natuurlijk blijft de familie in hoofdzaak zuivere Cartujano’s fokken. ‘Daarvoor zijn we echt bekend. We hebben verkocht naar China, Frankrijk, Turkije, Spanje, … We doen daarom per merrie maar één of twee keer in haar leven een outcross, want ergens is het altijd wat tegen het zere been in. We willen natuurlijk niet uit het zuivere ras geraken. Daar ligt nog steeds de nadruk op. Ook omdat onze zoon, die in Spanje studeert, een speciale discipline met Spaanse paarden beoefent. Met ons eigen fokproduct Bonito XXII komt hij uit in de Doma Vaquera, da’s Spaanse dressuur met één hand. Hij kan zelfs al kunstjes zonder handen. Bij Doma Vaquera heeft de ruiter met één hand de teugels vast en met een ander hand draagt hij een stok, de zogenaamde Garocha. Die stok diende destijds om het vee samen te drijven. Vandaag is het een showattribuut. Doma Vaquera is een prachtig steekspel, maar er bestaan ook wedstrijden in. Het is de passie en de challenge van onze zoon geworden en daarin wil hij zich verder verdiepen. Hij is terug naar de oorsprong van de sport gegaan, zoals wij naar het oorspronkelijk Spaans paard hebben gezocht. De Doma Classica, of de dressuur die wij in Nederland kennen, is ontstaan uit de Doma Vaquera en oorlog rijkunst. Het bij elkaar drijven van stieren ligt aan de oorsprong van alle dressuur. Ze moesten snel kunnen draaien, van waaruit de pirouette is ontstaan. Ze moesten ook van galop kunnen wisselen om sneller te kunnen afwenden. De capriolen die als handelsmerk van de Spaanse Rijschool zijn gekend, komen ook uit de Doma Vaquera.’ 

De familie De Rooij heeft dus naast een stal in België ook een fokkerij in het Spaanse Malaga en die heet Residelca. Massaal wordt er niet gefokt. ‘Hier in België hebben we de sportpaarden, want hier zijn de betere wedstrijden. In Spanje staan de fokmerries. De veulens kunnen er in een vrije kudde opgroeien. Ideaal voor hun geestelijke toestand en hun groei. Daarvoor hebben we hier geen plaats. Het is aan onze zoon Francisco om te zien of hij met de stal verder wil, eventueel beroepsmatig. Voor ons is het altijd een hobby gebleven. Wij hebben alles opgestart, maar het is niet aan ons om nog uit te breiden. Daarvoor zijn we te oud.’ Opvallend in de stal is dat ieder mannelijk paard hengst is gebleven. ‘Ook dat komt door het karakter. Kartuizerhengsten zijn veel minder agressief. Ze zijn handelbaar zoals alle andere paarden. Daarom kennen we bijna geen ruinen.’ Het Cartujano-paard is dus rustiger, compacter en het wordt ook ouder. ‘Gemiddeld dubbel zo oud als de warmbloeden’, aldus François. ‘We hebben hier eentje staan van 32 jaar. Het was onze eerst Kartuizerhengst en die leeft nog altijd.’

De film over de paarden van De Rooij

Omwille van het prachtige eeuwenoude verhaal en omwille van het uitzonderlijk karakter van dit paardenras, is er zoals vermeld een film over gemaakt. ‘Die heeft intussen zijn première gehad en is gelanceerd op het digitaal betaalnetwerk Horse Lifestyle. Deze zender heeft wereldwijd bijna tien miljoen klanten. In november heeft de film de award van beste documentaire over paarden gewonnen op het Horse Film Festival in New York. Je moet hem zien. De film duurt anderhalf uur lang en is beklijvend van begin tot einde. Generoso, de AES-gekeurde Cartujano-hengst die we verkocht hebben naar Frankrijk, staat op alle affiches en flyers over de hele wereld. In totaal komen zeven van onze paarden voor in de film. Het gaat over de geboorte tot de meest spectaculaire kunsten.’ 

Horse of Kings is een documentaire waarin de ganse evolutie van de Cartujano-paarden wordt beschreven. Sylvia De Rooij over hoe de film tot stand is gekomen: ‘Scenarist Mario Dirkx kocht bij ons twee paarden en raakte gecharmeerd door het verhaal van de Kartuizers. Toen ik begon te vertellen over de Middeleeuwen en de monniken, boeide hem dat dermate, dat hij naar Spanje ging om zich nog verder in het verhaal te verdiepen. Een Spaanse tachtiger met een encyclopedische kennis over het Spaanse paard heeft hem verder geïnspireerd om met zijn project door te gaan. Uiteindelijk is de film letterlijk gebaseerd op het verhaal dat die ex-trainer vertelt aan Mario. De zoektocht naar de roots van Mario’s paarden is de leidraad gedurende heel de film. Het gaat over geschiedenis, geheimen en de geplogendheden van het Cartujano-paard. Om alles in beeld te brengen, zijn scènes gedraaid in heel Europa. Er zijn vele jaren over gegaan eer de productie klaar was. Het was een heuse queeste, want echt veel is er over de oorsprong van dit ras niet opgeschreven. Door de verzamelde informatie in de film is er nog veel meer duidelijk geworden.’

Uiteraard hoefden Sylvia en Frans De Rooij niet meer danig veel te leren over ‘hun Kartuizers’. Als zij niet weten hoe een Cartujano eruit moet zien? Ze fokken al ruim twintig jaar met dit ras en wonnen al eens het Europees kampioenschap in 2006 in Brussel. Het ging om een exterieurwedstrijd, waarbij de bewegingen zowel aan de hand als onder het zadel werden beoordeeld door een Spaanse jury. De meeste deelnemers kwamen logischerwijze helemaal vanuit Spanje, maar de winnaars van de dag waren toch de paarden van het Nederlands echtpaar De Rooij.


Terug